Katalog Żeglarza Bałtyckiego w prosty sposób opowiada o środowisku Morza Bałtyckiego i jego problemach, także o tym, jak to wrażliwe środowisko chronić. Katalog to międzynarodowy projekt “ECO-SHIP “ realizowany m.in. przez Gdański Ośrodek Sportu. Wydawnictwo zawiera gotowe scenariusze zajęć z młodzieżą, do przeprowadzenia także na lądzie.
Dwa tygodnie na morzu spędzili młodzi uczestnicy projektu ECO-SHIP. 30 osób z Finlandii, Litwy i Polski na jako wyszkoleni oficerowie ekologiczni mają dalej nieść w świat to, czego nauczyli się podczas zajęć na pokładzie “Generała Zaruskiego” – Fot. Miika Karppinen
Projekt “ECO-SHIP” – o co chodzi?
Jak sprawić, by żeglarstwo na Morzu Bałtyckim było możliwie jak najbardziej eko? Jak w przystępny sposób opowiedzieć o problemach morskiego środowiska młodym ludziom z Finlandii, Litwy i Polski? W jaki sposób uczyć i przekonywać młodych, że troska o przyszłość Bałtyku to także ich zadanie?
To tylko kilka pytań, na które odpowiadają partnerzy międzynarodowego projektu „ECO-SHIP – environmental and maritime education of youth” (środowiskowa i morska edukacja młodzieży – red.).
Inicjatorem przedsięwzięcia, odpowiedzialnym za wątki żeglarskie, jest Gdański Ośrodek Sportu. Partnerem naukowym został Instytut Badań Morskich Uniwersytetu w Kłajpedzie (Litwa). Trzeci uczestnik projektu to Stowarzyszenie Keep Archipelago Tidy z Turku (Finlandia), od ponad 50 lat zaangażowane w nieformalną edukację ekologiczną i walkę o czystość fińskich jezior, rzek i zatok.
Partnerzy ECO-SHIP informują o owocach projektu
Gdańska konferencja upowszechniająca projektu, podczas której światło dzienne ujrzał główny produkt fińsko – litewsko – polskiej współpracy, czyli Katalog Bałtyckiego Żeglarza, odbyła się w piątek, 16 czerwca. Podobne wydarzenia informacyjne w tym samym tygodniu miały miejsce także w Kłajpedzie i Turku.
Pomysł na projekt zrodził się po prostu z naszych potrzeb, podczas nieformalnych rozmów koleżanek i kolegów z GOS – mówi Anna Turnik-Pieciun, reprezentująca w projekcie Gdański Ośrodek Sportu. – Zakończyliśmy realizację innego międzynarodowego projekt związanego z żaglowcem „Generał Zaruski”, którego celem było przygotowanie oferty rejsów turystycznych po Morzu Bałtyckim na historycznych jednostkach. Powróciliśmy wówczas do myśli, do czego służy nasz flagowy żaglowiec – że jest narzędziem edukacji żeglarskiej to oczywiste, ale że może i powinien w obecnych czasach stać się także narzędziem edukacji o ekologii i wpływie człowieka na środowisko. Projektu żeglarskiego z edukacyjnymi działaniami na otwartym morzu nie było łatwo wpisać w program Erasmus+, ale udało się.
Konferencja upowszechniająca projektu ECO-SHIP w Gdańsku, za pulpitem siedzą od lewej: Magda Banach, Piotr Królak, mówi Anna Turnik-Pieciun. Wydarzenie odbyło się w Ośrodku Kultury Morskiej/o. Narodowego Muzeum Morskiego – Fot. Dominik Paszliński/www.gdansk.pl
Naszym celem było podniesieniu wiedzy i umiejętności młodzieży w wieku od 15 do 29 lat w zakresie żeglarstwa, dbałości o środowisko naturalne i zrównoważony rozwój. Dlatego postanowiliśmy opracować Katalog Żeglarza Bałtyckiego – dodaje Magda Banach, reprezentująca w projekcie Gdański Ośrodek Sportu – To przystępne, kompaktowe narzędzie dla młodych żeglarzy, ale także nauczycieli, edukatorów i innych osób, którym bliski jest temat ochrony środowiska Bałtyku. W katalogu piszemy o wyzwaniach i problemach środowiska naszego morza, ale też o dostępnych rozwiązaniach tych problemów.
Oficerowie ekologiczni – jak ich szkolono?
W ramach projektu ECO-SHIP wyszkolono także 30 młodych oficerów ekologicznych, którzy jako liderzy zmiany nieść mają wiedzę zdobytą podczas edukacyjnego rejsu na “Generale Zaruskim” dalej w świat, do swoich rówieśników i nie tylko.
Z każdego kraju partnerskiego podczas otwartej rekrutacji wybrano po 10 osób. Oceniano listy motywacyjne kandydatów, ich żeglarskie doświadczenie, działania proekologiczne w życiu codziennym, aktywność na polu społecznym oraz pomysł na późniejsze wykorzystanie nabytych w projekcie umiejętności.
Jakie słowo napisała młodzież, gdy zeszła na ląd w jednym z portów rejsu? – Fot. Miika Karppinen
Dwa dwutygodniowe rejsy bałtyckie na gdańskim żaglowcu, z udziałem przyszłych oficerów ekologicznych na pokładzie, odbyły się w wakacje 2022 roku. Ich program wypełniony był wykładami i warsztatami na temat m.in.: zarządzania odpadami podczas rejsu, oceanografii Morza Bałtyckiego, zbilansowanej kuchni na morzu.
Przyszli oficerowie prowadzili pomiary stanu wody, uczyli się komunikacji bez przemocy i efektywnego przekazywania wiedzy; grali w symulator planety ziemia, gdzie żaglowiec z załogą to metafora zamieszkanej przez ludzi planety, która – tak jak statek – dysponuje ograniczonymi zasobami wody, paliw, pożywienia.
Przyszli oficerowie ekologiczni spędzili czas na gdańskim żaglowcu “Generał Zaruski” doskonaląc oczywiście umiejętności żeglarskie, ale także poznając specyfikę Bałtyku, po którym żeglowali – Fot. Miika Karppinen
Zajęcia na morzu prowadzili edukatorzy, reprezentanci partnerów projektu, każdy w zakresie swojego pola zainteresowań zawodowych. Ważną rolą międzynarodowej grupy młodzieży było recenzowanie roboczej wersji katalogu pod kątem przystępności treści i ew. braków, eksperckie opinie przekazywali zaś doświadczeni żeglarze ze stałej załogi “Generała Zaruskiego”.
Część warsztatów, które przeszli młodzi uczestnicy projektu, trafiła do Katalogu Żeglarza Bałtyckiego w formie gotowych scenariuszy zajęć, do przeprowadzenia z dowolną już grupą młodzieży. Takich scenariuszy jest w sumie siedem. Można je rozwinąć z pomocą merytorycznych rozdziałów katalogu.
Katalog Bałtyckiego Żeglarza – co zawiera?
Wydawnictwo liczy sobie 64 strony, w tym wiele ilustracji. Katalog jest napisany w języku projektu, czyli po angielsku. Nie został wydrukowany, można korzystać z niego w wersji webowej, albo pobrać pdf ze stron internetowych partnerów projektu (kliknij tutaj).
Sześć rozdziałów dotyczy następujących zagadnień:
- Rozdział I: żeglarstwo i ekologia
- Rozdział II: edukacja morska – podstawy oceanologii i specyfika Morza Bałtyckiego
- Rozdział III: ochrona środowiska, w tym największe wyzwania XXI wieku
- Rozdział IV: edukacja dotycząca ochrony środowiska (w tym – jak uczyć na ten temat)
- Słownik pojęć
- Środowiskowa i morska edukacja młodzieży (w tym scenariusze warsztatów).
Większość podrozdziałów zawiera odnośniki “dowiedz się więcej”, w formie linków przenoszących do szerszych opracowań na poszczególne tematy.
Co dalej z projektem ECO-SHIP?
Projekt kończy się po dwóch latach, w listopadzie br., ostatnie miesiące to czas na promocję jego owoców i szukanie organizacji partnerskich w Finlandii, na Litwie i w Polsce.
Nie chcemy, żeby Katalog Żeglarza Bałtyckiego skończył jako publikacja “półkownik”. Dlatego zapraszamy do współpracy wszystkie chętne organizacje: szkoły, ośrodki edukacji ekologicznej, muzea – deklaruje kpt. Piotr Królak, oficer programowy żaglowca “Generał Zaruski”. – Chcielibyśmy inspirować i uczyć się od siebie, jak najlepiej prowadzić edukację ekologiczną związaną z Morzem Bałtyckim. Zwłaszcza nauczycieli, naturalnych odbiorców wypracowanych podczas projektu rozwiązań, prosimy o recenzowanie i “użytkowanie” zestawu warsztatów.
Kontakt w sprawie projektu “ECO-SHIP”: julia.chodorowska@sportgdansk.pl, tel. 517 806 565.
